Blauwdruk vs. Hardcopy

BLAUWDRUK vs HARD COPY

Mijn vader was een dader, mijn moeder een slachtoffer. Mijn ouders scheidden toen ik 3 weken oud was en ik groeide op in een gebroken gezin. Ik was het cadeautje voor mijn moeder, want na het verlies van haar tweede dochter kreeg zij, vijftien jaar na haar eerste gezonde dochter, haar derde dochter.

Mijn vader en moeder kwamen er individueel tijdens hun relatie achter dat hun toekomstwensen verschilden. In die tijd (meer dan 35 jaar geleden) waren er maar weinig relatietherapeuten of mentale coaches die uitkomst konden bieden en nuttig konden zijn om hen elkaar te helpen vinden. Mijn moeder paste de rol van huismoeder prima, maar bij mijn vader knelde de jas van huisvader in een vinex-wijk enorm. Hij vond meer erkenning in werken en avontuur. Hij wilde zich binden, maar ook vrij zijn en koos eerder dan mijn moeder dat wist voor een leven met een andere invulling. Spijtig genoeg verloor mijn moeder korte tijd later ook haar beide ouders. Haar hele leven stortte in een paar jaar volledig in.

De rollen van dader en slachtoffer zijn bij mijn ouders nooit veranderd. Mijn vader bleef voor altijd de dader omdat hij de man was die zijn gezin achterliet en mijn moeder was voor altijd “de achtergelatene” en was dus een slachtoffer.
Niet alleen de rollen van mijn ouders bleven in stand, maar die van hun kinderen ook. Ik bleef het cadeautje en dat terwijl ik mij nog nooit zo heb gevoeld. Wel voelde ik mij tijdens mijn opgroeien een vreemd eendje dat nooit deel uit heeft gemaakt van een heel gezin. Mijn vreemde-eend-gevoel ben ik tot op de dag van vandaag nooit meer verloren.

Mijn grote zus kreeg na de scheiding een rol van verantwoordelijkheid en volwassenheid toebedeeld. Zij werd de ogen van mijn vader in het huis waar hij niet meer verbleef en werd boven mijn moeder gepositioneerd, en dat speelde zich midden in haar pubertijd af. Mijn broer, die zijn emoties en gevoelens van de voor hem onverwachte scheiding rauw op zijn 7-jarige bordje kreeg, kon daar maar moeilijk mee omgaan en werd de lastpak. Er was maar weinig gespecialiseerde hulpverlening en de rollen namen hun intrek in ons, hielden huis en braken eigenschappen af. Ook zij zijn hun rol nooit echt meer verloren en vaker dan eens worden zijn daarmee geconfronteerd en beïnvloed in hun huidige manier van denken, voelen en doen. Er zijn dagen dat ik echt baal van al deze gebeurtenissen. We hebben elkaar als broer en zus door deze rollen nooit echt leren kennen.

Niemand in ons gezin heeft zijn rol zelf gekozen. De situatie en de omgeving hebben deze gecreëerd en in stand gehouden. Ik wilde helemaal niet het etiket van ‘het cadeautje’ hebben en mijn zus en broer hadden ook liever niet het etiket gehad dat ze met zich meedragen. Ik denk zelfs dat mijn vader en moeder ook geen dader en slachtoffer wilden zijn en daarmee denk ik dat deze rollen ieders ontwikkeling in de weg heeft gestaan.

De blauwdruk kan nog verder worden uitgezocht, want er is ongetwijfeld een verband tussen het gedrag van mijn vader en de manier waarop hij is opgegroeid in de grillige jaren ’40/’50. Hij groeide namelijk op in een pleeggezin en in een kindertehuis onder omstandigheden die we met de kennis van nu nooit meer zouden accepteren.

Als we ervan uit kunnen gaan dat we allemaal blanco geboren worden met een lege harde schijf, dan begrijpen we ook dat alles wat er om dat wiegje heen gebeurt grote invloed heeft op de ontwikkeling van het kind. Onze blauwdruk met de geschiedenis van onze ouders speelt een cruciale rol in ons leven. Een ander voorbeeld: ben jij bijvoorbeeld de jongste in een gezin en heb je een broer of zus die meer aandacht van je ouders opeiste (om welke reden dan ook)? Dan zou het zomaar kunnen dat jij degene bent die altijd zo rustig en braaf was. Jij slokte geen tijd op en die rol nam je aan want die gaf goedkeuring. Wanneer jij dan eens uit de band sprong of ander gedrag vertoonde, dan zul je vast wel eens verbaasde, teleurgestelde of misschien wel boze reacties hebben gekregen, want zo kent men jou immers niet. Maar zo kan jij dus wel zijn, alleen heb je door gewoonte vrijwel altijd de rol van het brave kind aangenomen, want daardoor kreeg je goedkeuring. Heb je tijdens je opgroeien weinig gehoord dat je helemaal oké bent zoals je bent? Dat jij het waard bent om van te houden gewoon om wie je jij bent en niet om wat je doet? Dan bestaat er een grote kans dat je minder van jezelf houdt en dat je deze goedkeuring in andere zaken gaat zoeken zoals bijvoorbeeld in hard werken, sporten, studeren, maar ook in uitgaan, seks, losse contacten, alcohol of sigaretten.

Deze logische maar vaak verborgen blauwdruk schuilt in ons allemaal en komt vaak niet overeen met de werkelijkheid. De meeste keurige huismoeders springen wel eens uit de band en ook de meest toegewijde vaders doen wel een dingen die niet van hem worden verwacht. Soms past een rol niet meer en schudden we die van ons af. Prima, maar geef je kinderen geen harde kopie mee. Vertel jezelf dat je goed bent zoals je bent. Je hele leven neem je zelf mee, wees maar vriendelijk en mild voor jezelf. Bekijk of je rol (nog) past en bespreek deze met je partner. En doe iedereen een grote lol en vertel je kinderen dat je van hen houdt, simpel weg om wie ze zijn en niet om wat ze allemaal goed kunnen.